Sderot, schuilkelder hoofdstad van de wereld

Ingang schuilkelder Sderot

Tekst & Fotografie: Tjeerd Langstraat / www.ncab.nl

Op zo’n anderhalf uur rijden ten zuiden van Tel Aviv ligt Sderot. Nog eens 2 km. zuidelijker ligt de grens met Gaza, van waaruit vrijwel dagelijks raketten en mortieren worden afgevuurd op Sderot. Zowel de gewapende tak van Hamas, de Ezzedeen al-Qassam Brigades, als de al-Aqsa Martelaren Brigade, gelieerd aan de Fatah-partij van president Mahmoud Abbas en zelfs Al Qaida eisen de verantwoordelijkheid op voor deze aanslagen.

Huiveringwekkende cijfers
Sderot heeft zo’n 20.000 inwoners. Het is een mengelmoes van Israëliërs, Marokkanen, Russen, Somaliërs en Algerijnen. De seizoensarbeiders die Sderot en de omliggende nederzettingen en kibboetsen bewonen komen onder andere uit Eritrea, China en Thailand. Joden, moslims en christenen wonen hier naast elkaar en hebben een belangrijke gemeenschappelijke deler: ze worden dagelijks bestookt met raketten en mortieren vanuit de Gazastrook.

Sinds 2001 zijn er ruim 12.000 raketten op Sderot afgeschoten. Na de terugtrekking van Israël uit Gaza in 2005 en de gewelddadige overname van het dagelijks bestuur op de Fatahbeweging door Hamas in 2007 heeft het aantal beschietingen een enorme vlucht genomen: ruim 7.000 raketten zijn er sinds 2005 vanuit Gaza op Israëlische burgerdoelen geschoten. Dat zijn gemiddeld iets minder dan 4 raketten per dag.
Sinds de laatste oorlog, Operatie Cast Lead (27 december 2008 – 17 januari 2009), zijn de aanslagen afgenomen, maar toch wordt Sderot en omgeving nog vrijwel dagelijks beschoten. September 2010 zijn er 24 mortieraanvallen op Sderot en omgeving geweest. Op 15 september hebben er maar liefst 9 aanslagen op Israël plaatsgevonden, het grootste aantal op één dag sinds maart 2009. Onder de 9 explosieven waren twee fosforbommen. De laatste dode als gevolg van een mortierbeschieting viel afgelopen augustus. Een Thaise seizoensarbeidster werd dodelijk getroffen terwijl zij aan het werk was op het land.
15 seconden tot de explosie 
Achter de hekken aan de grens met Gaza staat hittegevoelige laserapparatuur opgesteld. Wanneer er een projectiel wordt afgeschoten reageert dit systeem door het alarm af te laten gaan, het beruchte Tseva Adom. Dit ‘Code Rood Alarm’ is geen sirene, maar een indringende vrouwenstem die de inwoners waarschuwt dat er binnen 15 seconden een inslag zal zijn. In het kleine centrum van Sderot runt Sasson Sarra al decennia lang een kleine kiosk. Hij vertelt dat hij al zijn hele leven in Sderot woont. De kiosk is overgegaan van vader op zoon en zijn vijf kinderen wonen nog allemaal in Sderot.

“Denk je eens in dat ik met drie van mijn kinderen op de markt loop en het Tseva Adom gaat af. Tussen de tientallen mensen die op de vlucht slaan, moet ik in 15 seconden mijn drie kinderen en mijzelf in veiligheid brengen. Dat kan niet, dat lukt gewoon niet. Ik moet ter plekke besluiten welke van mijn kinderen ik oppak en welke ik op hoop van zegen achter mij aan laat rennen. Hopend dat hij of zij niet onder de voet wordt gelopen in de chaos. Kiezen tussen wie van je kinderen je als eerste redt is een duivels dilemma, maar dagelijkse realiteit.

”Sderot kampt met een groot aantal kinderen die tekenen van een psychisch trauma vertonen. Bij maar liefst 40% van de jeugd in Sderot is vastgesteld dat zij mentale problemen hebben. Veel kinderen hebben last van slapeloosheid, nachtmerries en bedplassen en een groot gedeelte vertoont gewelddadig gedrag. Het aantal geweldsdelicten in Sderot is dan ook hoger dan in andere Israëlische steden.

Schuilkelder hoofdstad van de wereld
Lange tijd heeft de Israëlische overheid weinig tot niets gedaan ter bescherming van de burgerbevolking van Sderot. Anno 2010 is de overheid dan eindelijk begonnen aan een grootschalig bouwproject. Er worden maar liefst 5.000 extra bunkers bijgebouwd en met name voor de appartementenbewoners is een extra slaapbunker geen overbodige luxe. Het is onmogelijk om in 15 seconden vanaf de derde verdieping naar beneden te rennen om een veilig heenkomen te zoeken in een van de openbare bunkers. Op straat zijn de bushokjes half bushokje, half bunker, langs de kant van de weg staan kleine bunkers voor langsrijdende automobilisten en de huizen in Sderot die nog geen eigen schuilkelder of bunker hadden krijgen deze nu aangebouwd. Mooier wordt Sderot er niet van. De bunkers worden veelal direct tegen het huis aangebouwd of voor het raam geplaatst. Lichtinval of uitzicht is een ondergeschoven prioriteit.

Geen geld om te verhuizen
Waarom blijven de inwoners van Sderot hun kinderen blootstellen aan het dagelijkse gevaar van raketinslagen en mortieraanvallen? “Simpel, we hebben het geld niet om te verhuizen,” zegt Sassan Sarra. “Het wordt altijd gebracht alsof je zo maar even kan verhuizen. Maar laat ik het eens omdraaien: zou jij de stad of het dorp waar je woont direct verlaten als je door wie dan ook zou worden aangevallen? Zou jij alles en iedereen achterlaten? Je vrienden, je familie, je geboortegrond, je huis en je werk. En wat denk je, dat je binnen no-time ergens anders een huis en werk vindt? We kunnen niet weg, en we willen niet weg. Ondanks de gevaarlijke levensomstandigheden.”

Het is rustig op straat. In Sha’ar Hanegev, een kibboets net buiten Sderot is net een mortier ontploft. Het explosief is neergekomen tussen twee gebouwen op een speelveldje en heeft enkel materiële schade ingericht. De twee gebouwen doen dienst als kindercrèches en zijn deels beveiligd tegen raket- en mortiervuur. Het speelveld daarentegen is een open ruimte waar de kinderen normaliter spelen. De inslag was nipt een half uur voordat de crèche haar deuren zou openen.

Noam Bedein, journalist en in die hoedanigheid oprichter van het Sderot Media Center vertelt: “Ik ben in Sderot komen wonen om zelf te ervaren hoe het is om onder continue dreiging van raketaanvallen te moeten leven. Het viel me namelijk op dat de media, internationaal, maar zelfs nationaal, weinig berichten over wat er in Sderot gebeurt. Hieruit is het Sderot Media Center voortgekomen. Besef je wel dat Sderot de enige stad ter wereld is waar de burgerbevolking dagelijks wordt aangevallen door terroristen? Maar waar volgens de publieke opinie de Israëlische regering of het IDF niet mag ingrijpen.”

Bedein vervolgt: “De aanval van vanochtend is een goed voorbeeld van waarom zo’n aanval maar in weinig media terug te vinden is: er zijn geen slachtoffers gevallen. Een half uur later en er waren wel doden gevallen. De kinderen zouden op het speelveld aan het spelen zijn, de ouders zouden rond het veld staan. Maar zelfs dan, als Israël hierop zou reageren door de terroristen in Gaza op te sporen zou Israël hiervoor publiekelijk worden afgemaakt.”

Bedein heeft met het mediacenter het enige (lokale) informatiepunt dat bericht over Sderot. Zijn centrum is gedurende de jaren een betrouwbaar instituut gebleken. Naast de reguliere journalistieke werkzaamheden leidt hij politici en diplomaten van over de hele wereld rond in Sderot. Ook heeft hij voor het Goldstone-rapport inzake operatie Cast Lead zijn verhaal mogen doen. Komend jaar zal Bedein Nederland aandoen waarbij het de planning is dat hij voor de Tweede Kamer zal spreken. Om ook daadwerkelijk het debat aan te kunnen gaan met Israël-critici staat hij te popelen om Harry van Bommel, Kamerlid voor de SP en Anja Meulenbelt, lid van de SP te spreken. Beiden reizen regelmatig af naar Gaza, zijn fanatieke Israël-critici, maar hoor je zelden kritiek leveren op het gewelddadige beleid van Hamas.

Meulenbelt spreekt op haar weblog zelfs van “(…) wat stomme raketten die in de afgelopen tijd geen enkele dode hebben veroorzaakt. Hartstikke vervelend dat er mensen in Sderot bang zijn voor raketten, maar ook volstrekt achterlijk om daar dan met kinderen te blijven zitten. Zij kunnen, anders dan de mensen in Gaza, weg. En ik verdenk de Israëlische regering ervan dat ze met opzet die mensen daar in Sderot laten zitten, zodat ze door kunnen gaan om zichzelf af te schilderen als de slachtoffers die zich verdedigen moeten.” (1 april 2009, http://bit.ly/bX9zTa )

Bedein: “Nogmaals, elk verhaal heeft twee kanten, Israël doet ook zeker veel dingen fout, maar hoe kan het dat volksvertegenwoordigers en politici deze misdaden niet afkeuren en raketbeschietingen op burgers afdoen als onzin?”

Bijgebouw van een school in Sderot met scherfinslagen van een Qassam

Restanten Qassams